BİLGİSAYAR AĞLARI


Ağ ( Network ) Nedir?
· Ağ, paylaşım amacıyla iki ya da daha fazla cihazın bir araya getirilmesiyle oluşturulan bir yapıdır.
· Yüzlerce iş istasyonu veya kişisel bilgisayardan oluşabileceği gibi, iki bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla da elde edilebilir.
Bir Ağla(networkle) Amaçlananlar
· Kaynak paylaşımı :Donanım, yazılım, veri paylaşımı,
· Yüksek Güvenilirlik :Önemli dosyaların birkaç makinada yedeklenmesi,
· Harcanacak Paradan Tasaruf :PC'lerin her geçen gün daha cazip hale gelen fiat/performans oranı,
· Ölçeklenebilirlik :Daha fazla işlemci eklenerek sistem performansının artması,
· İletişim :Çalışanların kendi aralarında ve dünya ile kurdukları bir iletişim ortamı olması,
· Bilgi :Gazetelerden tartışma gruplarına, e-posta'dan elektronik ticarete, video-konferans, WWW, ftp (dosya transferi), eğlence gibi birçok ortama internet aracılığıyla ulaşılabilmesi ve bilgi toplanmasının sağlanmasıdır.
Paylaşım
· Temelde her ağ paylaşım içindir.
· Ağlar, cihazların (yazıcı, disk, teyp vs) uygulamaların ve bilginin paylaşımını olanaklı kılar.
· Paylaşım
· Hem kişilerin hem de çalışma grubunun (work group) etkinliğini arttır.
· Yazılım ve donanım maliyetlerini düşürür.
· Ürün geliştirme maliyetini azaltır.
· Dezavantaj olarak performans düşüklüğü olabilir.
Uygulama Programlarının Paylaşımı
· Paylaşılacak programlar server(sunucu) üzerinde olan bir ağ diski üzerinde kurulabilir.
· İlgili dosya paylaşılabilir, okunabilir veya çalıştırılabilir ama silinemez olarak belirlenir ve kullanıma açılır.
· Kullanıcılar sisteme bağlanır(login) ve sonrasında diske erişir, uygulamaları çalıştırabilirler.
· Bu şekilde programların kurulma ve bakım işlemleri kolaylaşır.
· Ağ lisansı ile yazılım maliyeti düşer.
Döküman Paylaşımı
· Aynı dosyaya veya dosyaların farklı bölgelerine farklı kullanıcılar tarafından değişik haklarla iletişim sağlanabilir.
· Bunun için karmaşık - gelişmiş yazılımlar kullanılmalıdır.
· Paylaşılan dokümandaki değişiklik bütün kullanıcılara yansır.
Ağ Çeşitleri

1-Yerel Ağlar :

. Bina veya ofis içi gibi sınırlı alanlar dahilinde kurulurlar.

· Diğer ağ tiplerine göre daha hızlı çalışırlar.
· Bünyelerinde bilgisayarlar, yazıcılar, çiziciler, CD-ROM sürücüler ve diğer çevre arabirimleri yer alır.
· Günümüzde pek çok şirketin günlük işlemleri yerel bilgisayar ağlarıyla yürütülmektedir.
LAN Karakteristikleri:
- Coğrafi olarak limitli operasyon alanı vardır.
- Yüksek transfer hızı vardır.
- Yerel servislere devamlı olarak ulaşabilme olanağı vardır.
- Genellikle WAN (Wide Area Network)'dan daha ucuzdur.
- Kablolama birincil iletişim ortamını oluşturur.
LAN dizayn ederken iki durum göz önünde tutulur
- Uzaklık
- Maliyet
Uzaklık : LAN uzaklığa göre sınırlandırılmıştır. Bunun sebebi transfer edilecek bilgiye ve kablolama tekniğine bağlıdır. Birçok kablolama tekniğinde bilgi sinyalleri belli mesafeye kadar bilgiyi iletir. Bu bilgi, bilgi sinyalleri sönene kadar gider. Bilgi sinyallerini ilk gönderildiği gibi tutabilmek için tekrarlayıcı (repeater) denilen cihazlar kullanılır. Bilgi sinyallerinin sönmesinden dolayı LAN kurulurken uzaklık göz önünde tutulur.
Maliyet : LAN dizaynında bazı noktalarda, maliyet uzaklıktan daha önde tutulur. Kesin ulaşması gereken bilgiler için uzaklık tanımlamasının olmaması gerekir. Durum öyle olunca maliyet artmakta, ama iletişim olmaktadır.
LAN İletişim Metodları
3 ana kategori vardır
- Unicast İletişim
- Multicast İletişim
- Broadcast İletişim
1- Unicast İletişim :


Tek bir data paketinin, tek bir kaynaktan tek bir hedef adrese gönderilmesiyle yapılan iletişime Unicast İletişim denir.
2-Multicast İletişim :


Tek bir data paketi, ağda kopyalanarak birkaç özel hedef adrese gönderilmişse, bu şekilde olan iletişime Multicast İletişim denir.
3-Broadcast İletişim :


Tek bir data paketi, kopyalanarak ağda bulunan bütün bilgisayarlara gönderiliyorsa, bu tür iletişime Broadcast İletişim denir.
LAN Topolojileri :
2 ana LAN topolojisi vardır.
- Fiziksel Topoloji
- Mantıksal Topoloji

Fiziksel Topolojiler
- Bus Topoloji (Bus Topology)
- Yıldız Topoloji (Star Topology)
- Halka Topoloji (Ring Topology)
- Genişletilmiş Yıldız Topoloji (Extended Star Topology)
- Hiyerarşik Topoloji (Hierarchical Topology)
- Karmaşık Topoloji (Mesh Topoloji)
Mantıksal Topolojiler
- Geniş Yayın Topoloji (Broadcast Topology)
- Jeton Gezici Topoloji (Token-Passing Topology)
2-Ulusal Ağlar :
· Tüm ülkeye yayılmış olan organizasyonların birimleri arasında veri iletişimini sağlarlar.
· Bölgeleri, şehirleri, eyaletleri ve tüm ülkeyi kapsayabilirler.
· Büyükşehir alan ağları (MAN), ya da geniş alan ağları (WAN) adları da kullanılır.
· Bir iletişim alt yapısını gerektirirler. Bu alt yapı da telekomünikasyon şirketleri tarafından ( TT , AT&T vs. ) sağlanır.

3-Uluslararası Ağlar :
· Veri iletişim ihtiyacı ülke sınırlarını aşmaya başladığında devreye girerler.
· İletişim, okyanusları aşan kablolar aracılığıyla sağlanabileceği gibi uydular da kullanılabilir.
· Özel bir takım cihazlar (yönlendirici -çoklayıcı vs) kullanılır.
· Değişik fiyat-performans seçenekleri mevcuttur.
· WAN (Wide Area Networks) genel adıyla anılırlar.


-Büyük bir Wide Area Network-

Veri Transfer ( İletim ) Hızı
· Bir ağın iletim kapasitesini ölçmek için geliştirilmiş matematiksel bir modeldir.
· Birim olarak "bps" (bit per second - birim zamanda iletilen bit sayısı) kullanılır.
· Yerel ağların iletim hızları geçen yıllara kadar 1-100 Mbps(Megabit per second) arasında değişirken, artık gigabit teknolojiler sayesinde 1000 Mbps ve üstü hızlar kullanılmaya başlanmıştır.